Halloween

Boe!

Welkom in het Halloween seizoen. De tijd van pompoenen, enge films, spoken en spinnenwebben. Maar waar komt Halloween nou eigenlijk vandaan?

Bijna elke cultuur heeft wel een feestdag of periode die draait om de doden. Voorouders, geesten, zielen, het eren van of de terugkeer naar onze wereld... Maar wat wij vandaag de dag kennen als Halloween lijkt daar weinig meer mee te maken te hebben.

Bij de oude Keltische beschavingen leefde men een stuk meer in balans met de natuur en de seizoenen. Mensen leefden niet alleen van het land, maar ook met het land. Hun nieuw jaar begon dan ook ongeveer op 1 november, wanneer de winter begint. Het einde van oktober draaide daarom om de laatste oogst binnen halen en voorbereidingen treffen om de koude maanden die zouden komen te overleven. Op 31 oktober, hun oudejaarsdag, werd er feest gevierd: De oogst was klaar, het zaaigoed voor de lente was voorbereid en nu zijn we er klaar voor! Deze dag noemden zij Samhain (ongeveer uitgesproken als Sawen).

Naast het afsluiten van het jaar, was Samhain bijzonder omdat werd geloofd dat op deze dag de barrière tussen de wereld van de levenden en het dodenrijk het dunst was. Dit is de dag waarop winter begint, het seizoen waarin de natuur sterft, hoewel maar tijdelijk. Geesten van de mensen die het afgelopen jaar waren overleden konden terugkomen en werden verwelkomd. Er werd voedsel voor hen klaargelegd bij deuren, plaats vrij gehouden aan tafel en kaarsen gebrand ter ere en nagedachtenis van de overledenen. Ook moesten kwade geesten worden afgewend om te zorgen dat het vee en bewoners de winter zouden overleven. Maskers werden gedragen om boze geesten af te weren en te verwarren; niemand zag eruit als een mens! Ook gingen er mensen, vermomd als zowel boze als goede geesten, langs de deuren om in naam van de geesten offers te ontvangen. Dit is mogelijk waar het gebruik van Trick or Treat vandaan komt. Als er voedsel werd gegeven, zou dit voorspoed en geluk brengen omdat de geesten gunstig gestemd werden. Gaf je niets, dan kon je tegenspoed verwachten.

De welbekende pompoen met een uitgesneden gezicht en een kaars erin, werd in vergelijkbare vorm door de Kelten gebruikt om kwade geesten af te schrikken. Er werden aanvankelijk in Ierland en Schotland knolrapen gebruikt, maar immigranten in America hadden meer pompoenen tot hun beschikking, welke een stuk makkelijker te bewerken zijn.

Toen uiteindelijk het Christendom bij de Kelten kwam, werden veel volksgebruiken als heidens afgedaan. Vele gebruiken, geloven en mythische wezens werden als slecht en duivels bestempeld. Ook heeft de toenmalige paus besloten om Allerheiligen naar 1 november te verplaatsen, om de dagen en gebruiken te doen versmelten. Hier komt de naam Halloween vandaan: Allerheiligen > All Hallows > All Hallows Eve (de avond voor Allerheiligen) > Halloween.

Omdat Halloween dus gebaseerd is op een herfst/winter feest en geassocieerd wordt met het donkere seizoen, komen spinnen, vleermuizen, katten en andere nachtwezens veel voor in typische Halloween decoraties. Het doden-herdenkings-aspect is duidelijk terug te zien in alle schedels, skeletten en spoken. Heksen, duivels en monsters komen meer van de verkettering door de kerk, en pompoenen en kaarsen werden gebruikt als beveiliging en bron van licht in deze duistere periode.

Ik zou nog uren door kunnen gaan, maar laten we die tijd gebruiken voor een leuk Halloween-projectje. Haak bijvoorbeeld eens een Spookje!

Groetjes,

Monique.